آموزش و توسعه مهارتهای اجتماعی

بزرگسالان همیشه به دوش بچه‌های باهوش بار اضافی می‌گذارند، دقیقا به علت اینکه تصور می‌کنند از پسش برمی‌آید. این‌جور بچه‌ها از سنگینی وظایف از پا درمی‌آیند و رفته‌رفته آن صداقت و مهارتی را که دارند از دست می‌دهند. این بچه‌ها وقتی با چنین برخوردی روبرو می‌شوند، کم‌کم به درون لاکی می‌خزند و همه چیز را درون خود نگه می‌دارند. وقت و کوشش زیادی لازم است تا بتوان آن‌ها را از لاک خود درآورد. قلب کودکان انعطاف‌پذیر است، اما وقتی شکل گرفت، دیگر مشکل بتوان آن را به صورت اول درآورد. در بیشتر موارد محال است.

 

تماشای ویدئو در آپارات

دومین مهارت از مهارتهای زندگی ، همدلی است. تعاریف متفاوت و زیادی از همدلی وجود دارد؛ ما اینطور تعریفش میکنیم :

اقدام و رفتاری که به طرف مقابل می گوید درک شده است.

یکی از موارد مهم و ارزشمند برای ما ، که حتی انگیزه ی انجام و یا عدم انجام بسیاری از فعالیتها کارهای ماست پذیرفته شدن از طرف دیگران است بویژه افراد مهم زندگی که مهمترین آنها پدر و مادر هستند.

 یادگیری استفاده از رفتار همدلانه برای والدین از بقیه خیلی مهم تراست . محیط اطراف برای کودکانی که حرفشان شنیده می شود و جوابی همدلانه دریافت می کنند جذاب تر است و در رشد هیجانی آنها موثر است.

دو پیام مهم در رفتار همدلانه :

...کلمه هایی هست که زندگی آدم رو آماده ی شنیدن شان نمی کند ؛ کلمه هایی مثل "سرطان داری"

بچه که بودم، مریضی این و آن به گوشم می خورد؛ چون دوستان خانوادگی و قوم و خویش زیاد مبتلا می شدند . بزرگترها به پچ پچ از آن حرف می زدند و هرچه هم آهسته تر حرف می زدند ، من گوشهایم را تیزتر می کردم .

 متوجه شده بودم که به جای اسم بردن از غده های سرطانی زنهای فامیل اسم میوه ها را می آورند و در توصیف غده های سرطانی مردها از اصطلاحات ورزشی استفاده می کنند ...

اما سرطان بیماری دیگران بود ، بیماری پیرها، بیماری آدمهای همیشه مریض بود! من سی و هفت سالم بود و وضع سلامتم خوب بود به همین خاطر آن روز عصر ...

... برادلی گفت : هیچ هم کتک نخوردم ، کتک شان زدم ! تازه ... برای یکی شان ، دو تا بادمجان کاشتم و برای یکی دیگر هم سه تا!

کلودیا گفت : هرکس فقط دو تا چشم دارد ، جنابعالی چطوری سه تا بادمجان کاشتی ؟

برادلی گفت :ساکت شو ! وگرنه چهارتا هم تو صورت تو می کارم.

کلودیا شانه اش را بالا انداخت و از اتاق بیرون رفت . برادلی از روی تختخوابش بلند شد و به آشپزخانه رفت. مادرش داشت بیسکوییت درست می کرد . برادلی قاشق شکلاتی را لیسید.

مادرش گفت : اسم پسرهایی که اینجوری لت و پارت کردند چیه؟ می خواهم به مدیرت تلفن کنم.

برادلی کمی فکر کرد و گفت : اسم شان را نمی دانم .

...

خطاهای شناختی قسمت اول

خطاهای شناختی قسمت دوم

خطاهای شناختی قسمت سوم (آخر)

درباره اهمیت ارزیابی ها از موقعیت ها و عوامل تاثیر گذار منفی بر آنها که می توانند در این ارزیابی ها اختلال ایجاد کنند  صحبت کردیم . به استفاده از تعمیم به صورت نادرست یا به عبارت دیگر تعمیم افراطی  اشاره کردیم که ضرب المثل  "مارگزیده از ریسمان سیاه و سفید می ترسد" مثالی از از همین موارد نادرست و افراطی تعمیم است.

اکثر باورها و الگو های فکری ما  ...

 

آگاهی شفابخش است ، در حقیقت روشنگر راه شفا است ، گذر از آگاهی و رسیدن به عمل است که درمان حقیقی و پایدار را در پی خواهد داشت. آگاهی را از آن جهت شفابخش می دانیم که چون خورشیدی فروزان خواهد درخشید و ما را با موقعیتی که در آن هستیم  و مسئولیت مان مواجه می سازد ، نوری که آن چنان رسا و واضح فریاد می کشد که  ناگزیر از اقدام به عمل و حرکت هستیم .

علم چندان که بیشتر خوانی     چون عمل در تو نیست نادانی

سعدی

ارزیابی ما از یک موقعیت است که تعیین میکند  ما  از چه روشی برای رویارویی با آن استفاده نماییم که هم متناسب  و هم موثر باشد در نتیجه با توجه به اهمیت  این ارزیابیها نیازمند  دقت و توجه بیشتری برای جلوگیری از   بروز خطا ی احتمالی در آنها هستیم.

یکی از خطاهای شناخته شده در ارزیابی ،  تعمیم  نادرست می باشد که عبارتست از ساخت الگوی کلی بر پایه ی رخدادهای محدود.

زمانی که شباهتها مارا فریب داده  و دو موقعیت مشابهی را یکسان ارزیابی میکنیم که در حقیقت یکسان نیستند و فراموش میکنیم که ما پیوسته در حال رشد و یادگیری هستیم و توانایی ها و امکانات ما هم در حال تغییر ، دچار خطا در ارزیابی خواهیم شد.

به همین سبب روانشناسی بر اینجا و اکنون تاکید می کند که با بکارگیری مهارت خودآگاهی این مهم محقق می گردد.

بطور مثال فرض کنیم در کوله بار حافظه ما یک فیلم ضبط شده از  یک سال پیش وجود دارد ، زمانیکه به تنهایی سوار آسانسور یک برج شدیم  و آسانسور در راه از کار افتاده است  و ساعاتی طولانی طول کشیده است تا کمک به ما برسد ، ترس زیادی را تجربه کرده ایم  و حتی در معرض خفگی قرار داشتیم ، حالا امروز در هنگام سوار شدن به آسانسور شوید این فیلم ضبط شده به همراه تمام جزییات از جمله  هیجانها و احساسات مربوط به آن شروع به پخش شدن می کند و مارا  و درواقع شما را از اینجا و اکنون ، به آنجا و آنوقت(یکسال پیش) می برد ،در اینجا مهارت خودآگاهی به ما کمک می کند که  موقعیت های واقعی و در حال رخ دادن را از فیلم ضبط شده درحال پخش از یکدیگر تمیز داده و دچار خطا در ارزیابی نگردیم  و تشخیص دهیم  که الان یک سال پیش نیست و این یک موقعیت جدید است.

لازم است تاکید نماییم  که تعمیم یک خطا نیست -  نوعی یادگیری است  که حتی سبب افزایش آمادگی و مهارت ما برای موقعیت های بعدی می گردد- تعمیم نادرست است که منجر به خطای شناختی می گردد.

یادمان باشد :

هر مشتی وهمینطور همیشه  نشانه خروار نیست.

ذهن ما از ذخیره های اطلاعات و آموخته های خود در موقعیت های مختلف استفاده می کند. این یادگیریها سبب سرعت بخشیدن به عملکرد ما در مواجهه با موقعیت های گوناگون می گردد. اما ممکن است در مواردی به سبب شباهتهای موجود در نتبجه گیری دچار خطا گردیده و دو موقعیتی را که یکسان در نظر بگیریم که یکسان نیستند.

خطای شناختی تعمیم تببین گر این مهم است که با کسب و استفاده از مهارت خود آگاهی باید از بروز آن جلوگیری نماییم. تعیین یک الگوی کلی بر پایه یک یا چند رخداد محدود را خطای شناختی تعمیم می نامند.بطور مثال :

من کلا بد شانس هستم .

من همیشه در کارهایم شکست می خورم .

این الگوی اشتباه در ذهن پس از مدتی توانایی ها و اراده ما را محدود کرده و از تاثیر گذاری و کنترل ما بر رویدادها و چگونگی آنها خواهد کاست.

یادمان باشد که هرچند دو رخداد به یکدیگر شباهت داشته باشند بطور حتم از نظر زمان رخداد متفاوت هستند و آنچه مسلم است این است که ما دیگر آن فردی نیستم که در گذشته بوده ایم . بطور مثال در تجربیات مشابه با زمان کودکی باید یادمان باشد که امروز دیگر آن کودک نیازمند و ناتوان نیست که در مواجهه با این رخداد قرار گرفته است.

روشهای مقابله ای - قسمت اول

روشهای مقابله ای - قسمت دوم

روشهای مقابله ای- قسمت سوم