آموزش و توسعه مهارتهای اجتماعی

تماشای ویدئو در آپارات

دومین مهارت از مهارتهای زندگی ، همدلی است. تعاریف متفاوت و زیادی از همدلی وجود دارد؛ ما اینطور تعریفش میکنیم :

اقدام و رفتاری که به طرف مقابل می گوید درک شده است.

یکی از موارد مهم و ارزشمند برای ما ، که حتی انگیزه ی انجام و یا عدم انجام بسیاری از فعالیتها کارهای ماست پذیرفته شدن از طرف دیگران است بویژه افراد مهم زندگی که مهمترین آنها پدر و مادر هستند.

 یادگیری استفاده از رفتار همدلانه برای والدین از بقیه خیلی مهم تراست . محیط اطراف برای کودکانی که حرفشان شنیده می شود و جوابی همدلانه دریافت می کنند جذاب تر است و در رشد هیجانی آنها موثر است.

دو پیام مهم در رفتار همدلانه :

دومین مهارت یعنی همدلی صحبت کنیم. تعاریف متفاوت و زیادی از همدلی وجود دارد؛ ما اینطور تعریفش میکنیم :

اقدام و رفتاری که به طرف مقابل می گوید درک شده است.

یکی از موارد مهم و ارزشمند برای ما ، که حتی انگیزه ی انجام و یا عدم انجام بسیاری از فعالیتها کارهای ماست پذیرفته شدن از طرف دیگران است بویژه افراد مهم زندگی که مهمترین آنها پدر و مادر هستند.

 یادگیری استفاده از رفتار همدلانه برای والدین از بقیه خیلی مهم تراست . محیط اطراف برای کودکانی که حرفشان شنیده می شود و جوابی همدلانه دریافت می کنند جذاب تر است و در رشد هیجانی آنها موثر است.

دو پیام مهم در رفتار همدلانه :

1- رساندن این پیام دلگرم کننده و جذاب و آرامبخش است که تو ، تمامی ه تو ، تو و احساسات تو مورد پذیرش هستید.و دوم اینکه ، تو تنها نیستی من می فهممت تو اجازه خواهی داشت خودت باشی ، احساساتت را بروز دهی و من تو را خواهم پذیرفت و درکنارت خواهم بود. و البته این پذیرش ، پذیرشی بی قید و شرط ، بدون قضاوت و سوگیری و بدون پیامد است .

برخی والدین در این بخش از آموزشهای فرزندپروری در مورد کودکان  عنوان می کنند که کودک پررو می شه و یا اینکه این رفتارها سبب عدم کنترل روی کودک خواهد شد و او سوء استفاده خواهد کرد ، حتی در مورد بزرگترها هم ممکنه این اتفاق بیفته ... این حرف به هیچ وجه درست نیست  اما به شرطی که قواعد و مرزهای رفتار همدلانه رو رعایت کنیم و به آن ترحم و دلسوزی اضافه نکنیم و یا خلاصه به سلیقه  ی خودمون تغییرش ندیم .

همدلی دارای 3 بخش است : دیدن احساس ، پذیرش احساس، انعکاس احساس

درک شدن که شامل توجه و پذیرش میشه ،  کامل ترین و نهایی ترین هدف و  دستاورد یک رفتار همدلانه است.

در ادامه اون خرید پفک و یا بازی جدید و یا ... وجود نداره !

آنچه که می تواند سرچشمه بسیاری از مشکلات روانی و ناراحتی ها باشد این است که ما احساسات و هیجانات خود را به صورت سالم تجربه نکرده ایم و این سرکوبی سبب انباشتی از سرخوردگیها و فروخوردگیها در درونمان شده است ... خشم ها ، غم ها ، ترسها یی که گاه و بیگاه سبب آزار ما می گردند .

 بطورمثال در موارد سوگ ، آداب و رسوم به صورتی طراحی شده است که فرد سوگوار زمان و فرصت کافی برای ابراز غم خود و سوگواری برای عزیز از دست رفته خود راداشته باشد و این ابراز و تجربه کامل و بی واسطه احساس غم است که در نهایت منجر به آرامش فرد می گردد.

فرض کنید شما نقشه گنجی پیدا کردید که در اون نوشته پس از طی کردن 10 متربه راست بپیچید ، و بعد از طی 15 متر دیگه به محل گنج خواهید رسید .

حالا اگر شما بجای 10 متر یازده متر و یا نه متر طی کنید و یا بجای 15 هر عدید دیگه ای رو جایگزین کنید بطور حتم به گنج نخواهید رسید .

دستورالعملها و آموزشها هدفشون و کارشون رسوندن ما به مقصد است حالا وقتی ما خودمون با توجه به تشخیص و یا بیشتر اوقات تنبلی بخشی از اون رو دستکاری می کنیم خب بطور حتم اثر خودشون رو از دست می دهند و بعد داشتن توجه به اینکه مسبب این عدم تاثیر خود ما هستیم و اون دستورالعمل مشکلی نداشته نیازمند مهارت بالای خودآگاهی و در نیتجه اون مسئولیت پذیریه بالایی ه

یاد بگیریم چطور و چگونه همدلی کنیم

گام اول در مهارت همدلی :

گام اول شناخت احساسات است چرا که اگر ندانیم طرف مقابل در حال تجربه چه احساسی است چگونه می خواهیم ادعا کنیم که اورا درک کرده ایم ؟!! اگر مطالبی رو که در خصوص ارزیابی ها و اهمیت اون گفتیم یک مروری کنید می تونن در اینجا هم به ما کمک کنند .

لازم به ذکر است که ما در موقعیت های مختلف ترکیبی از احساسات را تجربه میکنیم و معمولا یک احساس  بصورت خالص وجود ندارد و معمولا  ترکیبی ه از  غم ، شادی ، نگرانی ، ترس ، خشم و ...

برای اینکه ببینیم چقدر احساسات رو میشناسیم یک تست رو براتون روی سایت قرار دادیم که میتونید دانلود کنید و پاسخنامه تون رو در واتس آپ بفرستید تا توضیحات و پاسخ تست رو بهتون برگردونیم.

به عنوان تمرین برای این بخش جدول زیر را برای چند موقعیت تکمیل کنید و سعی کنید در موقعیت هایی که قرار میگیرید احساساتتون رو ببینید  بعنوان مثال به این شکل بیان کنید که  من الان احساس میکنم ناراحت هستم   و همینطور کمی هم عصبانی

مهارت همدلی نشانه توجه  به دیگران و دوست داشتن آنهاست و همینطور پذیرشی بی قید و شرط که بسیار دلپذیر و ارزشمند است بخصوص برای کودکان.

 یکی از موارد معمول هنگامی که کسی باما در خصوص موضوعی صحبت می کند یا احساسش رو با ما درمیان می گذارد این است  که ما فوراً در نقش یک حلال مسائل فرو می ریم و فکر میکنیم باید برای حل آن کاری انجام دهیم.

درحالیکه در  چنین مواقعی تنها کاری که باید انجام دهیم این است که  کاری  انجام ندیم ، قضاوت نکنیم ، دخالت نکنیم ، حرف طرف مقابل را قطع نکنیم ، راه حل ارائه ندهیم و فقط باشیم . بودن و پذیرش کاری است که شاید ساده به نظر برسد اما اگر آگاهانه به آن نپردازیم و آن را یاد نگیریم بسیار هم کاره  سخت و مشکلی خواهد بود.

این موضوع بویژه در رفتار والدین با  کودکان بسیار معمول است و زیاد دیده می شود ، بطور مثال کودکی که خودکار و یا عروسکش و یا هر وسیله ی دیگه ای شو گم میکنه به محض طرح موضوع میشنوه که اشکال نداره یکی دیگه برات می خرم ، این پاسخ فاقد هر دو محتوای اصلی و حیاتی رفتار همدلانه یعنی پذیرش و توجه ، احساسات کودک در این شرایط هم سرکوب شده ، هم  نادیده گرفته شده و هم توجهی را که به آن نیاز داشته است  دریافت نکرده است .

همانطور که گفتیم رفتار همدلانه حاوی نوشداروی توجه و پذیرش است که حتی م می تواند در مواردی  سبب بهبود بسیاری از دل دردها و یا سردردها بویژه درکودکان  در موقعیتهای مختلف گردد.

نکات رفتار همدلانه

1- بدون عجله  به طرف مقابل فرصت کافی بدهیم تا احساسات خود را به راحتی بیان کنند.(توجه)

2-یادمان باشد تظاهر به همدلی نه تنها مفید نیست میتونه مضر هم باشد.(پذیرش بی قید و شرط)

3- به حالات چهره و حرکات طرف مقابل توجه کنیم وبا انعکاس متناسب می توانیم به طرف مقابل  بفهمانیم که مورد پذیرش  و احترام ماست و به او نشان دهیم که تنها نیست.

4-تجربیات گذشته به ما کمک می کند تا احساسات طرف مقابل را بهتر درک کنیم بویژه اگر تجربه ای مشترک داشته باشیم و البته باید که مراقب خطاهای شناختی باشیم و بر اینجا و اکنون تمرکز کنیم.

6-یادمان باشد دستور دادن، قضاوت کردن، نصیحت کردن و سرزنش کردن احساس همدلی را از بین می برد.

 به عنوان تمرین دوم  برای کسب این مهارت برای این موقعیت پاسخ هایی که به ذهنتون میرسه رو بنویسید و ببینید کدام یک به شما حس بهتری خواهد داد ؟

فرض کنید کیف پولتون رو گم کردید ، یا نمره امتحانیتون خیلی کم شده  و این موضوع را با یکی از نزدیکان خود در میان گذاشته اید.

پاسخ هایی را که فکر میکنید دریافت کنید مرور کنید و با معیارهای پاسخ همدلانه مقایسه کنید.

 و نکته آخر اینکه دوستان خوب من و به خصوص پدر و مادرهای عزیز ، پاسخ محبت آمیز  فدای سرت اگر در ادامه رفتاری حاوی شرایطی که برای همدلی گفتیم را به همراه نداشته باشد ، یکی از موارد نادیده گرفته شدن احساس  وعدم پذیرش احساسات طرف مقابل می باشد.

شناخت احساسات و چگونگی ه رویارویی با احساسات خود و دیگران و رفتارهمدلانه می تواند  در قالب یک دوره آموزشی هم قرار بگیرد.